१०. ऐतिहासिक काळ
१०.१ संस्कृती म्हणजे काय ? १०.२ नट्यांच्या खोऱ्यांमधील नागरी संस्कृती १०.३ विविध संस्कृती : मेसोपोटेमिया, इजिप्त, चीन, हडप्पा १०.४ खेळ आणि मनोरंजन आपण दुसऱ्या पाठात पाहिले आहे, की ज्या काळाचा […]
९. स्थिर जीवन आणि नागरी संस्कृती
९.१ धातूचा वापर ९.२ चाकावर घडवलेली भांडी ९. ३ व्यापार आणि वाहतूक ९.४ नगरांचा उदय आणि लिपी ९.५ नागरी समाजव्यवस्था ९.१ धातूचा वापर माणसाने सर्वप्रथम वापरात आणलेला धातू कोणता याबद्दल […]
८. स्थिर जीवनाची सुरुवात
८.१ पशुपालनाची आणि शेतीची सुरुवात ८. २ खास कौशल्ये आणि विविध व्यवसाय ८.३ परस्पर सहकार्यावर आधारलेले जीवन ८.४ घरांची रचना ८.५ गाव, नातेसंबंध आणि कुटुंब ८.१ पशुपालनाची आणि शेतीची सुरुवात […]
७. निवारा ते गाव – वसाहती
७. १ निवारा ७. २ हंगामी तळ ७. ३ गाव वसाहती ७. १ निवारा पाचव्या पाठात आपण पाहिले, की शक्तिमान मानव प्रामुख्याने गुहांमध्ये वस्ती करत होते. त्या वेळी युरोपमध्ये गोठवून […]
६. अश्मयुग : दगडाची हत्यारे
६. १ गरजेनुसार हत्यारांचे आकार आणि प्रकार ६. २ अश्मयुगीन हत्यारे ६. १ गरजेनुसार हत्यारांचे आकार आणि प्रकार समजा, आपल्याला एखादी चकचकीत वस्तू जमिनीत रुतलेली दिसली, तर ती बाहेर काढण्यासाठी […]
५. मानवाची वाटचाल
५. १ कुशल मानव ते आधुनिक मानव ५.२ प्रगत बुद्धीचा मानव आणि संस्कृती एप वानरापासून उत्क्रांत होत आदिमानव निर्माण झाला. पुढचा टप्पा म्हणजे आदिमानवाने हातांचा उपयोग करून हत्यारांची निर्मिती करण्यास […]
४. उत्क्रांती
४.१ उत्क्रांतीची संकल्पना ४.२ प्राण्यांच्या उत्क्रांतीचे टप्पे ४. ३ मानवसदृश वानर ४.१ उत्क्रांतीची संकल्पना ‘उत्क्रांती’ या शब्दाचा सर्वसाधारण अर्थ “सतत आणि संथ वेगाने होणारा बदल’ असा होतो. सजीवांच्या जीवनातील उत्क्रांतीच्या […]
३. पृथ्वीवरील सजीव
३.१ पृथ्वीची उत्पत्ती ३.२ पृथ्वीवरील सजीवांची निर्मिती ३.३ पृथ्वीवरील प्राणिसृष्टी ३.१ पृथ्वीची उत्पत्ती आपणा सगळ्यांनाच काही प्रश्न पडतात. उदा., आपण सर्व ज्या पृथ्वीवर राहतो, ती पृथ्वी कशी घडली, केव्हा घडली? […]
२. इतिहास आणि कालसंकल्पना
२.१ काळाची विभागणी आणि कालरेषा २.२ कालगणना आणि कालगणनेच्या पद्धती २.३ इतिहासाची कालविभागणी २.४ कालमापनाच्या वैज्ञानिक पद्धती आणि कालनिश्चिती २.१ काळाची विभागणी आणि कालरेषा काळ समजावून घेण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धती असतात. […]
१. इतिहास म्हणजे काय ?
१.१ इतिहास भूतकाळातील घटनांचे ज्ञान करून देणारे शास्त्र १.२ इतिहासाची शास्त्रीय पद्धत १.३ इतिहास आणि आपण १.४ भूतकाळ आणि भविष्यकाळ १.१ इतिहास भूतकाळातील घटनांचे ज्ञान करून देणारे शास्त्र गेल्या वर्षी चौथ्या […]