११. समोच्च रेषा नकाशा आणि भूरूपे
उंची व प्रदेशातील उंचसखलपणा नकाशात कसा दाखवला जातो, याची थोडी माहिती तुम्ही इयत्ता पाचवीत घेतली आहे. यावर आधारित पुढील कृती शिक्षकांच्या मार्गदर्शनाखाली करा. करून पहा. वरील आकृती ११.१ (अ) मध्ये […]
उंची व प्रदेशातील उंचसखलपणा नकाशात कसा दाखवला जातो, याची थोडी माहिती तुम्ही इयत्ता पाचवीत घेतली आहे. यावर आधारित पुढील कृती शिक्षकांच्या मार्गदर्शनाखाली करा. करून पहा. वरील आकृती ११.१ (अ) मध्ये […]
भौगोलिक स्पष्टीकरण पाण्याची उपलब्धता, सुसह्य हवामान, सुपीक जमीन इत्यादी अनुकूल भौगोलिक परिस्थिती असलेल्या ठिकाणी मानवी वस्त्या विकसित झाल्या. वस्त्यांच्या सुरुवातीच्या काळात प्रदेशात उपलब्ध असणाऱ्या साधनसंपत्तीवरून लोकांचे व्यवसाय ठरत गेले. त्यावरून […]
भौगोलिक स्पष्टीकरण वरील चित्रात शेतातील पिके, तसेच घराजवळील नांगराचा फाळ या बाबी आहेत. यावरून तेशेतकऱ्याचे घर आहे, हेसहज कळते. शेतकरी शेळ्या, गाई-म्हशी, कोंबड्या पाळतो. या गोष्टीदेखील चित्रात दिसत आहेत. यांतून […]
आतापर्यंत झालेल्या कृतीवर किंवा निरीक्षणावर आधारित चर्चा करा. त्यासाठी खालील प्रश्नांचा वापर करा. जून, सप्टेंबर आणि डिसेंबर महिन्यातील दिनमानाच्या नोंदीचा तक्ता वापरा. Ø काेणत्या महिन्यात दिनमान साधारणपणे १२ तासांचेहोते? Ø […]
मृदेत असणारे विविध घटक कोणते? मृदानिर्मितीसाठी अजैविक घटक कोठून येतात? मृदेमधील विविधता कशामुळे निर्माण होते? वरील प्रश्नांच्या आधारे मृदेबद्दलची काही माहिती व वैशिष्ट्ये लक्षात आली असतील. आता आपण मृदेची सविस्तर […]
आपल्या सभोवतालच्या परिसरात आपण पाहतो, अनुभवतो त्यापेक्षा काही भिन्न गोष्टी जगात इतरत्र आढळतात. विविध वन्य जीवांच्या संदर्भातील शैक्षणिक व माहितीपर होणारे कार्यक्रम आपण दूरचित्रवाणीवर पाहत असतो. त्या वन्यजीवांविषयी जाणून घेण्याचे […]
सांगा पाहू ! वर्गाच्या खिडकीतून बाहेर पहा. कोणत्या वस्तू हलताना दिसत आहेत? कोणत्या वस्तू स्थिर आहेत? हलणाऱ्या वस्तूूंपैकी कोणत्या वस्तू स्वतःहून हलत आहेत? स्वतःहून न हलणाऱ्या वस्तू कोणत्या? त्या कशामुळे […]
सामान्य विज्ञानइयत्ता सातवीच्या पाठ्यपुस्तकातील पाठ क्रमांक ३ ‘नैसर्गिक संसाधनांचेगुणधर्म’ मधील पृष्ठ १६ वरील हवेला वजन असते, हा प्रयोग तुम्ही केला आहे. भौगोलिक स्पष्टीकरण या कृतीवरून तुमच्या असेलक्षात आलेअसेल, की, फुग्यातील […]
सांगा पाहू ! दिलेली दोन्ही छायाचित्रे एकाच ठिकाणची आहेत, की वेगवेगळ्या ठिकाणची आहेत? दोन्ही छायाचित्रांमधील पाण्याबद्दलचे तुमचे निरीक्षण नोंदवा. अशा प्रकारच्या नैसर्गिक घटनेला काय म्हणतात भौगोलिक स्पष्टीकरण वरील दोन्ही छायाचित्रे […]
चंद्राच्या गती : पृथ्वीप्रमाणेच चंद्रालादेखील अक्षीय व कक्षीय गती आहेत. चंद्र हा स्वतःभोवती फिरताना पृथ्वीभोवती प्रदक्षिणा घालत असतो. तसेच पृथ्वी सूर्याभोवती प्रदक्षिणा घालते; त्यामुळेचंद्र सूर्याभोवती स्वतंत्रपणे फिरत नसला, तरी तोही […]